Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας στις 23 Μαρτίου 1821 ο Κολοκοτρώνης διαφωνεί με τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη για το σχέδιο διεξαγωγής της Επανάστασης στο Μοριά. 

Ο Πετρόμπεης θεωρεί ότι πρέπει να πολιορκήσουν πρώτα τα περιφερειακά κάστρα και κυρίως τα κάστρα της Μεθώνης- Κορώνης και μετά να βαδίσουν προς Τριπολιτσά, ενώ ο Κολοκοτρώνης επιμένει ότι πρέπει να χτυπήσουν πρώτα την Τριπολιτσά που ήταν το κέντρο βάρους της Οθωμανικής δύναμης στο Μοριά, γιατί μόνο αν πέσει αυτή τότε θα πέσουν αμέσως και τα περιφερειακά κάστρα όλου του Μοριά.

Ο Κολοκοτρώνης αναχωρεί από την Καλαμάτα κατευθυνόμενος προς την Καρύταινα της Αρκαδίας, με μικρή στρατιωτική δύναμη. Στο κάστρο της Καρύταινας όμως κατευθύνονταν με τις οικογένειές τους και οι Τούρκοι της επαρχίας Φαναρίου (Ολυμπίας) για να προφυλαχθούν από την επαναστατική έκρηξη των Ελλήνων. Στις 27 Μαρτίου 1821 (κατ’άλλους στις 29 Μαρτίου) τα δύο ένοπλα τμήματα συγκρούονται στα στενά του Αγίου Αθανασίου της Καρύταινας και συνάπτεται σφοδρή μάχη εκ συναντήσεως. 

Ο Κολοκοτρώνης, με δύναμη που δεν ξεπερνούσε τους 400 άνδρες, αποκρούει τις πολύωρες λυσσώδεις επιθέσεις 1700 Τούρκων που προστάτευαν τις οικογένειές τους και κατορθώνει με αποφασιστική ενέργεια να τους ανατρέψει από την τοποθεσία. Έχοντας ουσιαστικά αποκόψει την τουρκική δύναμη από τη διάβαση προς την Καρύταινα, ο Κολοκοτρώνης πετυχαίνει και άλλη περηφανή νίκη το απόγευμα της ίδιας ημέρας στο γεφύρι της περιοχής, κατά την οποία διέλυσε στην κυριολεξία τους Τούρκους που επιχείρησαν να το διαβούν για να βρεθούν στην ασφάλεια του κάστρου της Καρύταινας.

Πρόκειται για την πρώτη νικηφόρα και μάλιστα δίδυμη μάχη της Επανάστασης στο Μοριά, την οποία το αντικολοκοτρωνικό κατεστημένο της χώρας έκανε τα πάντα επί 200 χρόνια για να ξεχαστεί…

Κείμενο: Γεώργιος Θ. Πραχαλιάς
Φωτογραφία: Το ιστορικό γεφύρι, η Καρύταινα και το κάστρο της