Ο Ατσίχωλος ήταν «παρών» στη Επανάσταση του ’21… Άλλωστε, η πρώτη γραπτή μνεία περί της υπάρξεως του οικισμού ανάγεται στους ύστατους βυζαντινούς χρόνους, το 1386, επί Δεσποτάτου του Μορέως και επί Δεσπότου Θεοδώρου του Α’, αν και ο οικισμός φαίνεται να υπήρχε από πολύ ενωρίτερα.

Επόμενες γραπτές μαρτυρίες περί της υπάρξεως του Ατσιχώλου, στην παλαιά θέση πάντοτε, ανάγονται πολύ αργότερα, στα μισά του 17ου με αρχές του 18ου αιώνα (Τάσου Γριτσόπουλου, Ιστορικά σημειώματα (Ατσίχωλος), «Φωνή Γορτυνίας», Φ. 319/10.01.1949. Η φωτογραφία από τον εορτασμό της Εθνικής Επετείου στο χωριό την 25η Μαρτίου 1932).

Επί τουρκοκρατίας ο Ατσίχωλος δεν έμεινε αλώβητος. Υπέστη και αυτός τις συνέπειες της δουλείας, όπως και όλες οι άλλες περιοχές. Κυρίως οι κάτοικοι ήταν υπόχρεοι στην καταβολή, εκτός των άλλων φόρων, του κεφαλικού φόρου (χαράτσι), που ήταν φόρος για να έχει κάποιος το δικαίωμα να φέρει την «κεφαλή» του επί των ώμων. Σ’ αυτόν τον φόρο δεν ήταν υποχρεωμένοι οι Τούρκοι υπήκοοι και αυτό ήταν αιτία να «τουρκεύουν» αρκετοί, θεληματικά ή φαινομενικά ή διά της βίας.

Το ότι υπήρχαν στον Ατσίχωλο Τούρκοι ή Έλληνες εξισλαμισμένοι (εξωμότες) προκύπτει από διάφορα δικαιοπρακτικά έγγραφα, όπου υπογράφουν σαν μάρτυρες Τούρκοι κάτοικοι του Ατσιχώλου, όπως Μουσταφάς, Μπραήμης, Τσελεπής, Χασάνης, Αλής, Μεχμέτ Πασά, Ισούφης. Η εγκατάσταση αυτών των «Τούρκων», πέραν των εγγράφων, προκύπτει και από διάφορα τοπωνύμια που έμειναν ως κατάλοιπα, όπως Μπαριάμι, Κατσιπάρι, Γεραλή, Μπογλάτζη, Χαρατσάρι.

Στην περίοδο της Επανάστασης του 1821, ο Ατσίχωλος προσέφερε, όπως και όλα τα άλλα μέρη, τις υπηρεσίες του στο Έθνος. Από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, τα οποία είναι η κύρια πηγή για τις πληροφορίες που μπορούμε να αντλήσουμε σχετικά, αναφέρουμε, χωρίς να αποκλείσουμε και την ύπαρξη και άλλων, τους εξής αγωνιστές, Ιερέας Θεόδωρος Γαϊτανάρης, Χρήστος Αθ. Σκουρλάς, Χρήστος Μεργούπης, Αθανάσιος Λιάπης, Αθαν’ασιος Μεργούπης, Τάσης Μπερτζελέτος, Παναγιώτης Καλογερόπουλος.

Μετεπαναστατικά και από κατάλογο των οικισμών και Δημογερόντων της επαρχίας Καρυταίνης της 8ης Οκτωβρίου 1830, πληροφορούμεθα ότι μετά την Επανάσταση στον Ατσίχωλο είχαν επιβιώσει 40 οικογένειες με Δημογέροντα τον Παναγιώτη Λάλο. Λεπτομέρειες για τις οικογένειες αυτές, βλ. Γενεαλογία Ατσιχωλιτών…

Από το atsicholos.gr