Στο πλαίσιο λειτουργίας των εξ αποστάσεως υπηρεσιών πληροφόρησης του Δικτύου Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εργαζομένων και Ανέργων και με αφορμή τον μεγάλο αριθμό ερωτημάτων που αφορούν το έκτακτο και προσωρινό μέτρο της αναστολής συμβάσεων εργασίας και τη δυνατότητα παράτασης ή ανάκλησής της, επισυνάπτουμε κείμενο πληροφόρησης της ενότητας «Εργασιακά Θέματα» με τίτλο "Παράταση και ανάκληση αναστολής συμβάσεων εργασίας".

Συντάκτρια
Βάλια Παπακωνσταντινοπούλου
Επιμέλεια
Άντα Σταμάτη

Η προσπάθεια πρόληψης και αντιμετώπισης της διασποράς του κορονοϊού Covid-19 εξακολουθεί να παράγει δίκαιο έκτακτων συνθηκών με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Με την από 1.5.2020 ΠΝΠ (ΦΕΚ Α΄ 90) προβλέφθηκαν νέες ρυθμίσεις για το ούτως ή άλλως αμφίσημο μέτρο της αναστολής συμβάσεων εργασίας. Στο προηγούμενο πληροφοριακό κείμενο για την παρουσίαση των ρυθμίσεων αναφορικά με την αναστολή των συμβάσεων εργασίας αναφέραμε ότι οι συμβάσεις εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου των υπαλλήλων των επιχειρήσεων που η δραστηριότητά τους έχει ανασταλεί με εντολή της δημόσιας αρχής αναστέλλονται για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η απαγόρευση λειτουργίας τους. Ομοίως, στις επιχειρήσεις που πλήττονται σημαντικά είχε δοθεί η δυνατότητα να θέσουν σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου του προσωπικού που απασχολούσαν κατά την 31.3.2020 για συνεχόμενο ανέκκλητο διάστημα 45 ημερών.

Τι προβλέπεται για την παράταση της αναστολής με την ΠΝΠ 1/5/2020

Με το άρθρο δέκατο της ΠΝΠ 1/5/2020, όπως εξειδικεύτηκε με την ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020, σε επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που πλήττονται σημαντικά, είτε επαναλειτουργούν μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας τους με εντολή δημόσιας αρχής και έχουν θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους, δίνεται η δυνατότητα να παρατείνουν την αναστολή του 60% των συμβάσεων που ήδη έχουν τεθεί σε αναστολή για χρονικό διάστημα έως 30 ημερών και πάντως όχι πέραν της 31ης Μαΐου 2020. Με άλλα λόγια, το μέτρο αφορά καταρχήν τις πληττόμενες επιχειρήσεις που ήδη έχουν κάνει χρήση του μέτρου της αναστολής και έχουν θέσει μέρος ή το σύνολο του προσωπικού τους σε αναστολή, και το διάστημα των 45 ημερών -για το οποίο καταρχήν ίσχυε η αναστολή- ολοκληρώνεται εντός του Μαΐου 2020. Προκειμένου ο εργοδότης να μπορεί να κάνει χρήση του μέτρου της παράτασης αναστολής, θα πρέπει να τηρήσει τον αριθμητικό περιορισμό του 60% των συμβάσεων των οποίων η αναστολή θα παραταθεί. Αν ο εργοδότης υπερβεί το ποσοστό αυτό, παρατείνει δηλαδή την αναστολή περισσότερων συμβάσεων εργασίας, υποχρεούται να καταβάλει ο ίδιος τις αποδοχές των εργαζομένων που υπερβαίνουν το συγκεκριμένο ποσοστό.

Εξαίρεση από τον περιορισμό της παράταση της αναστολής των συμβάσεων σε ποσοστό 60% προβλέπεται για επαναλειτουργούσες εντός του Μαΐου 2020 επιχειρήσεις που εμπίπτουν σε συγκεκριμένους ΚΑΔ.
Οι εν λόγω ΚΑΔ παρατίθενται στο Παράρτημα της ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020 (ΦΕΚ Β΄ 1779).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις επιχειρήσεις στις οποίες συνεχίζεται η αναστολή/απαγόρευση λειτουργίας τους με εντολή της δημόσιας αρχής και κατά το μήνα Μάιο του 2020 παρατείνεται αυτομάτως η αναστολή των συμβάσεων εργασίας του συνόλου του προσωπικού τους.
Η αυτοδίκαιη παράταση για τις παραπάνω αναφερόμενες επιχειρήσεις ισχύει τόσο για τις συμβάσεις εργασίας αορίστου χρόνου όσο και για τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου. Ειδικά σε ό,τι αφορά τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου των οποίων παρατείνεται η αναστολή, αυτές συνεχίζονται μετά το πέρας του διαστήματος της παράτασης αναστολής για τον συμφωνηθέντα χρόνο που υπολείπεται όταν η επιχείρηση επαναλειτουργήσει.

Οι επιχειρήσεις-εργοδότες για οποίες συνεχίζεται η αναστολή λειτουργίας με εντολή της δημόσιας αρχής και για όσο χρονικό διάστημα διατηρείται η ανωτέρω αναστολή της λειτουργίας τους υποχρεούνται να μην προβούν σε μειώσεις προσωπικού με καταγγελία συμβάσεων εργασίας. Σε περίπτωση πραγματοποίησής τους, οι καταγγελίες είναι άκυρες.
Επίσης, τόσο οι εργαζόμενοι των πληττόμενων επιχειρήσεων που θα παραταθεί η αναστολή της σύμβασης εργασίας τους με πρωτοβουλία του εργοδότη όσο και των επιχειρήσεων στις οποίες η παράταση επέρχεται λόγω της συνέχισης της απαγόρευσης λειτουργίας με κρατική εντολή είναι δικαιούχοι οικονομικής ενίσχυσης κατ’ αναλογία των ημερών της παράτασης αυτής. Το ποσό της αποζημίωσης καθορίστηκε σε 534 ευρώ για το μήνα Μάιο του 2020. Η αποζημίωση ειδικού σκοπού είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε οφειλή.

Από τη διάταξη της ΠΝΠ 1/5/2020 είναι σαφές ότι το μέτρο αφορά παράταση αναστολής συμβάσεων και όχι τη δυνατότητα να τεθούν για πρώτη φορά σε αναστολή συμβάσεις εργασίας. Μόνη εξαίρεση προβλέφθηκε με την ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020, όπου στην παράγραφο 5 του άρθρου 1 του κεφαλαίου Α΄ ορίστηκε ότι οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στον ΚΑΔ 86.10 (νοσοκομειακές
δραστηριότητες) μπορούν να υποβάλουν τις αναστολές των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους σε χρόνο μεταγενέστερο από τις 10.5.2020, ημερομηνία που είχε οριστεί ως καταληκτική για την εφαρμογή του μέτρου της αναστολής.

Περαιτέρω, όπως διευκρινίζεται στην ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020, ο χρόνος παράτασης της αναστολής συμβάσεων εργασίας εξαρτάται από το χρόνο που λήγει η εκάστοτε αναστολή σύμβασης εργασίας. Έτσι, αν η αναστολή σύμβασης έχει ξεκινήσει στις 21.3.2020, λήγει στις 4.5.2020, και η αναστολή μπορεί να παραταθεί για διάστημα 27 ημερών έως τις 31.5.2020. Ομοίως, αν η αναστολή έχει ξεκινήσει μία μέρα αργότερα, δηλαδή στις 22.3.2020, λήγει επίσης μία μέρα αργότερα, στις 5.5.2020, και η αναστολή μπορεί να παραταθεί για διάστημα 26 ημερών έως τις 31.5.2020 κ.ο.κ.

Μπορεί ο εργοδότης να καταγγείλει τις συμβάσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της αναστολής;

Οι επιχειρήσεις εργοδότες που κάνουν χρήση του μέτρου της παράτασης αναστολής απαγορεύεται μέχρι τις 31.5.2020 να προβούν σε καταγγελία των συμβάσεων εργασίας του συνόλου του προσωπικού τους. Σε περίπτωση που προβούν σε απολύσεις, αυτές θεωρούνται άκυρες. Επίσης, οι επιχειρήσεις- εργοδότες που θα κάνουν χρήση του μέτρου της παράτασης αναστολής υποχρεούνται μετά τη λήξη του χρόνου αναστολής και για χρονικό διάστημα 45 ημερών να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας καθώς και να μη μεταβάλουν το είδος της σύμβασης εργασίας του προσωπικού τους.

Στην έννοια του ίδιου αριθμού θέσεων εργασίας δεν συμπεριλαμβάνονται οι αποχωρούντες οικειοθελώς, οι αποχωρούντες λόγω συνταξιοδότησης, καθώς και οι εργαζόμενοι ορισμένου χρόνου των οποίων η σύμβαση εργασίας λήγει μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος της αναστολής.

Ποια διαδικασία ακολουθείται για την παράταση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας;

Για την εφαρμογή του μέτρου της παράτασης αναστολής οι επιχειρήσεις-εργοδότες υποβάλλουν από 18.5.2020 έως 31.5.2020 υπεύθυνες δηλώσεις που αφορούν το διάστημα από 1.5.2020 έως και τις 31.5.2020 για όσους εργαζομένους τους η σύμβαση εξακολουθεί να τελεί σε αναστολή. Στην υπεύθυνη δήλωση συμπεριλαμβάνουν και τα στοιχεία που αφορούν τη μίσθωση ακινήτων επαγγελματικής στέγης, ενώ δηλώνουν υπεύθυνα ότι παραμένουν μη λειτουργούσα επιχείρηση με εντολή δημόσιας αρχής κατά το μήνα Μάιο του 2020. Οι εργαζόμενοι δεν απαιτείται να επανυποβάλουν υπεύθυνη δήλωση για την καταβολή της αποζημίωσης ειδικού σκοπού - εκτός αν επιθυμούν να τροποποιήσουν τα στοιχεία του τραπεζικού λογαριασμού ΙΒΑΝ ή τα στοιχεία της μίσθωσης κύριας κατοικίας τους. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 4 του υποκεφαλαίου Α1 της ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020, η καταβολή της αποζημίωσης ειδικού σκοπού για το μήνα Μάιο του 2020 θα πραγματοποιηθεί από 5.6.2020 έως 10.6.2020.

Τι προβλέπεται για την οριστική ανάκληση αναστολής συμβάσεων εργασίας

Ενώ με την ΥΑ 12998/28.3.2020 προβλέφθηκε ότι επιχειρήσεις και εργοδότες που πλήττονται σημαντικά δύνανται να εφαρμόσουν το μέτρο της αναστολής των συμβάσεων εργασίας μέρους ή του συνόλου του προσωπικού τους για ανέκκλητο διάστημα 45 ημερών, με το άρθρο ενδέκατο της ΠΝΠ 1.5.2020 δόθηκε η δυνατότητα οριστικής ανάκλησης της αναστολής. Ειδικότερα, επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα που επαναλειτουργούν μετά την άρση της αναστολής λειτουργίας τους και είχαν θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους δύνανται να προβαίνουν σε ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας τουλάχιστον για το 40% των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή και εφόσον η αναστολή έχει διατηρηθεί κατ’ ελάχιστο για δεκαπέντε (15) ημέρες.
Οι συμβάσεις των εργαζομένων των οποίων ανακαλείται η αναστολή δεν δύναται να τεθούν εκ νέου σε αναστολή. Οι εργαζόμενοι δικαιούνται οικονομική ενίσχυση κατ’ αναλογία των ημερών διάρκειας της αναστολής.

Ειδικότερα, οι εργαζόμενοι των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε παράταση αναστολής μέχρι και την επαναλειτουργία της επιχείρησης-εργοδότη τους κατά το μήνα Μάιο είναι δικαιούχοι αποζημίωσης ειδικού σκοπού κατ’ αναλογία των ημερών διάρκειας της αναστολής αυτής - βάσει υπολογισμού επί του ποσού των 534 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε τριάντα ημέρες. Στην ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020 παρατίθεται ο παρακάτω πίνακας εξεύρεσης του δικαιούμενου ποσού της αποζημίωσης:

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι επιχειρήσεις-εργοδότες του ιδιωτικού τομέα για τις οποίες συνεχίζεται η αναστολή λειτουργίας με εντολή δημόσιας αρχής κατά το μήνα Μάιο του 2020 δεν επιτρέπεται να προβούν σε οριστική ανάκληση αναστολής συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους.
Τέλος, οι επιχειρήσεις που προβαίνουν σε ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας μέρους των εργαζομένων τους δύνανται για τους εργαζομένους αυτούς να κάνουν χρήση του μέτρου της λειτουργίας με προσωπικό ασφαλείας (εκ περιτροπής εργασία, άρθρο 9 της ΠΝΠ 20.3.2020) καθώς και του μέτρου της μεταφοράς σε επιχείρηση του ίδιου ομίλου (άρθρο 10 της ΠΝΠ 20.3.2020).

Τι προβλέπεται για την προσωρινή ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας

Πέραν της δυνατότητας οριστικής ανάκλησης της αναστολής, με τη νέα ΠΝΠ της 1.5.2020 με το άρθρο δωδέκατο προβλέφθηκε ότι επιτρέπεται η προσωρινή ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας εργαζομένων για έκτακτες, κατεπείγουσες, μη αναβαλλόμενες και ανελαστικές ανάγκες σε επιχειρήσεις-εργοδότες των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα είτε έχει ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής είτε πλήττεται σημαντικά, βάσει των οριζόμενων από το Υπουργείο Οικονομικών Κωδικών Αριθμών Δραστηριότητας (ΚΑΔ). Για το διάστημα της ανάκλησης, σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, οφείλονται από τον εργοδότη οι συμβατικές αποδοχές κατ’ αναλογία των ημερών απασχόλησης.

Το μέτρο της προσωρινής αναστολής αφορά:
• περιπτώσεις επίταξης επιχειρήσεων-εργοδοτών με εντολή δημόσιας αρχής για κάλυψη έκτακτων, κατεπειγουσών και ανελαστικών αναγκών για λόγους δημόσιου συμφέροντος·
• επιχειρήσεις-εργοδότες που πλήττονται σημαντικά και έχουν αναστείλει τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους για κάλυψη, πρόσκαιρων, έκτακτων, κατεπειγουσών και ανελαστικών αναγκών·
• επιχειρήσεις-εργοδότες των οποίων η λειτουργία έχει ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής και επαναλειτουργούν ή πρόκειται να επαναλειτουργήσουν και έχουν θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους για δραστηριότητες που δεν απαγορεύονται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της υπ’ αριθμ. Δ1α/ΓΠ.οικ.27813/3.5.2020 ΚΥΑ.

• επιχειρήσεις-εργοδότες των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα παραμένει σε αναστολή με εντολή δημόσιας αρχής κατά το μήνα Μάιο του 2020 και έχουν αναστείλει τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων τους για κάλυψη έκτακτων, πρόσκαιρων, κατεπειγουσών και ανελαστικών αναγκών.

Σε περίπτωση που οι επιχειρήσεις-εργοδότες επιλέξουν να κάνουν χρήση του μέτρου της προσωρινής ανάκλησης αναστολής των συμβάσεων εργασίας, υποχρεούνται να καταβάλουν τις αποδοχές του προσωπικού τους εξολοκλήρου οι ίδιοι, ενώ η απασχόληση των εργαζομένων θεωρείται χρόνος εργασίας και παρατείνει ισόχρονα την αναστολή των συμβάσεων εργασίας.
Επιπλέον, οι επιχειρήσεις-εργοδότες που κάνουν χρήση της προσωρινής αναστολής υποχρεούνται πριν από την έναρξη πραγματοποίησης της έκτακτης εργασίας να δηλώσουν και να αιτιολογήσουν την ανάκληση αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων σε ειδικό έντυπο στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ»

Πηγές

• ΠΝΠ 1.5.2020 (ΦΕΚ Α΄ 90)
• ΚΥΑ οικ. 17788/346/10.5.2020 (ΦΕΚ Β΄ 1779)