Τον Οκτώβριο του 2021 είχε παρουσιαστεί στο κοινό της Τρίπολης η έκθεση Ψηφιδωτών «Αναστοχασμοί για την Ελευθερία» από Γυαλί της κυρίας Βασιλικής Ζάχου, εικαστικού από την Αρκαδία υπό την αιγίδα του δήμου Τρίπολης.

Η έκθεση περιλάμβανε εικαστικά δημιουργήματα της καλλιτέχνιδας εμπνευσμένα από τον Αγώνα των Ελλήνων του 1821, για την Λευτεριά τους. Αναλυτικότερα σημαντικές μορφές της Ελληνικής Επανάστασης και ένα ψηφιδωτό εμπνευσμένο από το έργο «Κρυφό Σχολειό» του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου Γκύζη.

Με αφορμή την έκθεση των έργων της αυτή τη φορά στην Αμοργό, όπου μένει και διατηρεί το εργαστήριό της, μιλήσαμε μαζί της για την ενασχόλησή της κυρίως με το γυαλί καθώς και τι άλλο να περιμένουμε από αυτήν.

Η ενασχόλησή της με τις εικαστικές τέχνες ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία ενώ η επιλογή του γυαλιού ως μέσου έκφρασης των καλλιτεχνικών της ανησυχιών ήταν τυχαία, όπως την χαρακτήρισε. Είναι μια αγάπη που κρατάει χρόνια και έχει πάρει πολλές μορφές, καθώς έχει ασχοληθεί με το φυσητό γυαλί, το ανακυκλώσιμο γυαλί αλλά και με τα βιτρό.

Έχω ασχοληθεί και με άλλα εικαστικά υλικά αλλά το γυαλί, ίσως αυτό το υλικό, ήταν να με συνεχίσει στα εικαστικά μου δρώμενα περισσότερο

Στα ψηφιδωτά της κυρίας Ζάχου όπως μπορεί να δει κανείς στις φωτογραφίες δεν χρησιμοποιείται η κλασική τετράγωνη γυάλινη ψηφίδα αλλά το γυαλί σε μια πιο «ψιλή» μορφή του.

Κάτι που αποτελεί μια δική της πρωτότυπη ιδέα. Στην ερώτηση πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα η κυρία Ζάχου απάντησε ότι έμπνευσή της υπήρξε η «Μεγάλη Μάνα», η Παναγία καθώς το αίτημα από μια Μονή να προσφέρει εκεί το έργο της δημιούργησε αυτό το αποτέλεσμα. Αναλυτικότερα, τα βήματα αυτής της ιδιαίτερης τεχνοτροπίας είναι η συλλογή ανακυκλώσιμου γυαλιού ή κομμάτια από κάποιο μπουκάλι, στη συνέχεια το κόψιμο αυτών των κομματιών σε μικρά «φιλετάκια» όπως είναι για παράδειγμα το ψιλό μακαρονάκι και τέλος αυτά τα μικρά κομμάτια τα τρίβει πάλι και έτσι δημιουργούνται οι ψηφίδες.

Σαν πολύ μικρά μυρμηγκάκια φανταστείτε τα

Αυτές οι ιδιαίτερες ψηφίδες τοποθετούνται μία μία με ειδικές κόλες, ώστε οι περιβαλλοντικές συνθήκες να μην τις επηρεάζουν σε περίπτωση έκθεσης σε εξωτερικό χώρο. Κάτι που απαιτεί αρκετό χρονικό διάστημα και λεπτοδουλειά ανάλογα με την πολυπλοκότητα του έργου.

Η τέχνη του ψηφιδωτού είναι « η τέχνη της υπομονής» όπως μας είπε χαρακτηριστικά η κυρία Ζάχου.

Ένα έργο μπορεί να μου πάρει έναν μήνα, μέχρι να πλαισιώσω τις ψηφίδες που θέλω μπορεί να μου πάρει και έναν χρόνο

Στην ερώτηση αν την ενδιαφέρει τα έργα της να είναι βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον η κυρία Ζάχου απάντησε ότι βέβαια την απασχολεί και αν ένα υλικό μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί  δεν διστάζει να το κάνει.

Στη συνέχεια η συζήτηση μεταφέρθηκε στο πώς επιλέγει τα θέματα που παρουσιάζει στα έργα της καθώς και στην επικείμενη έκθεση στην Αμοργό.

Η Αρκαδία ως τόπος καταγωγής και  αφετηρίας «από εκεί ξεκίνησα» όπως είπε χαρακτηριστικά αποτέλεσε σημαντική έμπνευση για την επιλογή των μορφών του 1821. Στην Αρκαδία ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση ενώ σε συνδυασμό με τον εορτασμό των 200 χρόνων από το 1821 υπήρξαν καταλυτικοί  παράγοντες στη δημιουργία της έκθεσης.

Εκτός από τα ψηφιδωτά που κατασκευάζει στα 23 χρόνια ενασχόλησή της με τα εικαστικά η κυρία Ζάχου έχει ασχοληθεί με βυζαντινή εικόνα, με τη «φτωχή τέχνη» μετατρέποντας για παράδειγμα ταπεινά καρυδότσουφλα σε καραβάκια ενώ η φύση του νησιού την έχει και αυτή εμπνεύσει.

Η Αμοργός είναι ένα κομμάτι που θα  υπάρχει πάντα στη ζωή μου, γιατί υπάρχουν άνθρωποι που με εκτίμησαν, με αγαπάνε  και η Μονή της Παναγίας Χοζοβιώτισσας με στήριξε πολύ

Η έκθεση των γυάλινων ψηφιδωτών με την προσθήκη καινούργιων έργων  ατό το καλοκαίρι στην Αμοργό,  είναι κάτι που την  συγκινεί πολύ  γιατί θα παρουσιαστεί κάτι καινούργιο σε ξένους τουρίστες, οι κρίκοι σύνδεσης μεταξύ Αρκαδίας και Αμοργού είναι πολλοί καθώς και ότι θέλει να ανταποδώσει στους ανθρώπους της περιοχής που την έχουν αγκαλιάσει.

Τέλος, για τα σχέδιά της στο μέλλον η κυρία Ζάχου δήλωσε ότι έχει δεχτεί αρκετές προτάσεις για επόμενες εκθέσεις, ενώ σχεδιάζει να παρουσιαστούν έργα και για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή.

Αγγελική Γεωργοπούλου