Το έτος 2009 έχει καθιερωθεί ως «Διεθνές Έτος Αστρονομίας» και συμπίπτει με τον εορτασμό 400 χρόνων από την πρώτη αστρονομική χρήση του τηλεσκοπίου από το Γαλιλαίο (1610), ένα σημαντικό γεγονός που σηματοδότησε την αρχή 400 χρόνων αστρονομικών ανακαλύψεων και αποτέλεσε την απαρχή μιας επιστημονικής επανάστασης που επηρέασε καθοριστικά την άποψή μας για τον κόσμο. Το Διεθνές Έτος Αστρονομίας 2009 αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοβουλία της Διεθνούς Αστρονομικής ένωσης της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ψήφισμα της 20ης Δεκεμβρίου 2007) και της UNESCO.

Η ενέργεια αυτή αποσκοπεί στο να βοηθήσει τους κατοίκους του πλανήτη γη να κατανοήσουν τη θέση τους στο σύμπαν παρατηρώντας τον ουρανό και συνειδητοποιώντας την επίδραση της Αστρονομίας και των άλλων βασικών επιστημών στην καθημερινή ζωή και το πώς η επιστημονική γνώση μπορεί να συνεισφέρει σε μια πιο ισορροπημένη και ειρηνική κοινωνία.
Στο πλαίσιο αυτό η Ελληνική Αστρονομική Εταιρία και το Πανεπιστήμιο Αθηνών από κοινού με το Δήμο Τρίπολης διοργάνωσαν, το Σάββατο 13 Ιουνίου στις 7:00 μ.μ. ημερίδα Αστρονομίας με νυκτερινή παρατήρηση με φορητά τηλεσκόπια και παρουσίαση επιλεγμένων αστρονομικών posters. Χώρος της εκδήλωσης ήταν το Αποστολοπούλειο Πνευματικό Κέντρο Τρίπολης. Μίλησαν οι καθηγητές Κανάρης Τσίγκανος, Πρόεδρος της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρίας και Παναγιώτης Νιάρχος, Διευθυντής του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής. Οργανωτική συνεργασία και επιμέλεια: Ηλιόπουλος Παναγιώτης.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΝΑΡΗ ΤΣΙΓΚΑΝΟΥ

«Το έτος που διανύουμε έχει ανακηρυχθεί από την Διεθνή Αστρονομική Ένωση και τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ως Διεθνές Έτος Αστρονομίας 2009 (ΔΕΑ09). Το κεντρικό όραμα του ΔΕΑ09 είναι να βοηθήσει τους πολίτες του πλανήτη μας να συνειδητοποιήσουν τη θέση μας στο Σύμπαν.
Έχουν παρέλθει περί τα 14 δισεκατομμύρια χρόνια από τότε που δημιουργήθηκε το Σύμπαν, 5 δισεκατομμύρια χρόνια από την δημιουργία του Ηλιακού μας συστήματος, μερικά εκατομμύρια χρόνια από την εμφάνιση ανώτερης μορφής ζωή στη Γη, και μόνο μερικές χιλιετίες από τότε που ο άνθρωπος αναρωτήθηκε για το ποια είναι η θέση του στο Σύμπαν.
Πρωταγωνιστές αυτής της αναζήτησης υπήρξαν οι Ίωνες και λοιποί αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι και στοχαστές: Ηράκλειτος και Δημόκριτος (τέσσερες καταστάσεις της ύλης, στερεά, υγρά, αέρια, πλάσμα και τα άτομα: «αήρ ζη τον πυρός θάνατον, ύδωρ ζη τον αέρος θάνατον, γη τον αέρος»), Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι και Αρίσταρχος, οι πατέρες του ηλιοκεντρικού συστήματος («υποτίθεται γαρ τα απλανέα των άστρων και τον Ήλιον μένειν ακίνητον, την δε Γην περιφέρεσθαι περί τον Ήλιον»), Ερατοσθένης (πρώτη μέτρηση της ακτίνας της Γης), κ.α. Παρά το γεγονός ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι δεν είχαν την αρωγή των σημερινών εργαλείων της τεχνολογίας παρά μόνο την καθαρή σκέψη και τις μεθόδους των Μαθηματικών και της απλής παρατήρησης του ουρανού και της φύσης, έθεσαν τα θεμέλια της κατανόησης της θέσης μας στο Σύμπαν.
Ο δεύτερος σημαντικός σταθμός στην πορεία της κατανόησης της θέσης μας στο Σύμπαν επετεύχθη ακριβώς πριν 400 χρόνια από σήμερα. Ήταν το 1609 όταν ο Γαλιλαίος έστρεψε για πρώτη φορά το τηλεσκόπιο στον ουρανό της Πάδουας και με τις πρώτες παρατηρήσεις του (φάσεις του πλανήτη Αφροδίτη, δορυφόρους των πλανητών Δία και Κρόνου, κ.α.), εκθρόνισε τη Γη απο το κέντρο του Ηλιακού συστήματος και θεμελίωσε την παρατηρησιακή αστρονομία, αλλάζοντας ριζικά την μέχρι τότε εικόνα που ο άνθρωπος είχε σχηματίσει για το Σύμπαν.
Ο τρίτος σημαντικός σταθμός της κατανόησης της Συμπαντικής μας θέσης ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα, το 1957, με την τοποθέτηση σε τροχιά γύρω από τη Γη του πρώτου τεχνητού δορυφόρου . Έκτοτε, στις ακόλουθες δεκαετίες του δεύτερου ημίσεως του 20ου αιώνα, παρατηρήσεις δορυφορικών τηλεσκοπίων σε ορατές αλλά και αόρατες από το ανθρώπινο μάτι ακτινοβολίες, όπως οι ακτίνες-Χ και -γ, οι υπεριώδεις και υπέρυθρες ακτινοβολίες, τα μικροκύματα, κ.α. άρχισαν να αποκαλύπτουν και να αποκρυπτογραφούν αυτό που ονομάζουμε Αθέατο Σύμπαν.
Έτσι σήμερα, χάρη στα επιτεύγματα της σύγχρονης τεχνολογίας που προχωρά χέρι-χέρι μαζί με την επιστήμη, έχουμε αποκτήσει μια βαθύτερη αντίληψη της θέσης μας μέσα στο Σύμπαν. Καταρχήν, από τα τρισεκατομμυριοαστά του μέτρου της κλίμακας των στοιχειωδών υποατομικών αποστάσεων, έως τα δισεκατομμύρια έτη φωτός όπου βρίσκονται οι μακρινότεροι γαλαξίες, το Σύμπαν φαίνεται να διέπεται από τους ίδιους φυσικούς νόμους. Αυτούς τους θεμελιώδεις νόμους δεν έχουμε ωστόσο καταφέρει ακόμη να θέσουμε σε ένα κοινό πλαίσιο - οι προσπάθειες μας όμως συνεχίζονται.
Δεύτερον, μια νέα διαπίστωση που αναδύθηκε πρόσφατα είναι ότι τα νοήμονα ανθρώπινα πλάσματα έχουμε μαζί με τα αστροφυσικό πλάσματα την ίδια κοσμική κληρονομιά, τονίζοντας έτσι τον ενταγμένο στην οικουμένη ρόλο της ζωής και την αγάπη και σεβασμό προς το φυσικό μας περιβάλλον. Χημικά στοιχεία όπως ο σίδηρος στο αίμα μας, ασβέστιο στα οστά μας, ή χλώριο της χλωροφύλλης των φυτών και δένδρων, κατασκευάσθηκαν από κοινού πολλά δισεκατομμύρια χρόνια πριν στους πύρινους κλιβάνους του εσωτερικού μακρυνών και ήδη εξαφανισμένων άστρων. Και όταν στα σωθικά αυτών των άστρων διαδοχικά εξαντλήθηκαν τα αποθέματα σε αρχέγονο υδρογόνο, ήλιο, άνθρακα , κλπ., τιτάνιες εκρήξεις υπερκαινοφανών τα διασκόρπισαν στο περιβάλλον διάστημα. Εκεί, τα εμπλουτισμένα σε χρήσιμα χημικά στοιχεία νεφελώματα κατέρρευσαν κάτω από τον αδήριτο νόμο της βαρύτητας και έδωσαν ζωή σε μιά νέα γενιά άστρων και πλανητών όπως η Γη. Δηλ., ο θάνατος οδήγησε σε νέα ζωή.
Τρίτον, έχουμε συνειδητοποιήσει ότι είμαστε εφήμερα νοήμονα πλάσματα που κατοικούμε έναν μικροσκοπικό πλανήτη ο οποίος περιφέρεται γύρω από το ζωοδότη του ήλιο, ένα από τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια παρόμοια άστρα που απαρτίζουν και περιστρέφονται γύρω από το κέντρο του Γαλαξία. Και ο Γαλαξίας μας είναι μέλος ενός από τα πολυάριθμα σμήνη γαλαξιών που πλημμυρίζουν τον ασύλληπτα εκτεταμένο αλλά πεπερασμένο κοσμικό χωρόχρονο. Ακόμη, ότι κοσμική ύλη που εκπέμπει ακτινοβολία, όπως πλανήτες και μεσοπλανητική ύλη, αστέρες και μεσοαστρική ύλη, σμήνη γαλαξιών, μεσογαλαξιακή ύλη και μελανές οπές, δεν αποτελούν παρά μόνο το 4% της συνολικής ύλης που πιστεύουμε ότι υπάρχει στο Σύμπαν. Ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, γύρω στο 23% είναι η λεγόμενη σκοτεινή ύλη, αγνώστου φύσεως που δεν εκπέμπει καμμία ακτινοβολία αλλά η ύπαρξη της προδίδεται από τα αποτελέσματα του βαρυτικού της πεδίου. Το υπόλοιπο 73% αποκαλείται σκοτεινή ενέργεια και απλά απαιτείται στον ισολογισμό της συνολικής ύλης του Σύμπαντος.
Συμπερασματικά, η Αστρονομία προσδίδει στον άνθρωπο μια αίσθηση του μέτρου και της θέσης του στο Σύμπαν, συνεισφέροντας έτσι σε μια πιο ισορροπημένη, δίκαιη και ειρηνική κοινωνία όπου αντηχούν οι ποιητικές λέξεις του ψαλμωδού «Οι ουρανοί διηγούνται δόξαν Θεού» (Ψαλ. 19[18]:1).
Καθ. Κ. Τσίγκανος
Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Ελληνικής Αστρονομικής Εταιρείας».

Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ κ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΙΑΡΧΟΥ

«Η ύπαρξη άλλων πλανητών πέρα από το δικό μας ηλιακό σύστημα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ερωτηματικά της Αστρονομίας που είναι συνυφασμένο με το πανανθρώπινο και διαχρονικό ερώτημα της ύπαρξης ζωής στο Σύμπαν. Μέχρι το τέλος Μαρτίου είχαν ανακαλυφθεί 344 εξωηλιακοί πλανήτες, αλλά κανένας που να μοιάζει με τη Γη. Οι περισσότεροι εξωηλιακοί πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί είναι γιγαντιαίοι πλανήτες αερίου και μοιάζουν με το πλανήτη Δία, εκτιμάται, όμως, ότι οι ελαφροί και βραχώδεις είναι πολύ περισσότεροι και ίσως μερικοί απ'αυτούς να έχουν ομοιότητες με τη Γη. Η ανακάλυψη αρκετών εξωηλιακών πλανητών θέτει σε νέες βάσεις το ζήτημα της ύπαρξης εξωγήινης ζωής, καθώς δίνει μια καλύτερη εικόνα της στατιστικής πιθανότητας ανάπτυξης ζωής στο γαλαξία μας».

Πηγή:Αρκαδικές Ειδήσεις