Στο πλαίσιο λειτουργίας των εξ αποστάσεως υπηρεσιών πληροφόρησης του Δικτύου Πληροφόρησης και Συμβουλευτικής Υποστήριξης και Ενδυνάμωσης Εργαζομένων και Ανέργων και με αφορμή τον μεγάλο αριθμό ερωτημάτων που αφορούν τα έκτακτα και προσωρινά μέτρα στην αγορά εργασίας για την αντιμετώπιση και των περιορισμό της διάδοσης του κορονοϊού, και ειδικότερα την αναστολή συμβάσεων εργασίας σε επιχειρήσεις που έχουν κλείσει με εντολή δημόσιας αρχής ή συμπεριλαμβάνονται στους πληττόμενους ΚΑΔ του Υπουργείου Οικονομικών, σας επισυνάπτουμε κείμενο πληροφόρησης της ενότητας «Εργασιακά Θέματα» με τίτλο : "Αναστολή συμβάσεων εργασίας σε επιχειρήσεις των οποίων έχει ανασταλεί η επιχειρηματική δραστηριότητα με εντολή δημόσιας αρχής και σε πληττόμενες από την επιδημία του κορονοϊού επιχειρήσεις".

Συντάκτρια
Βάλια Παπακωσταντινοπούλου, ΙΝΕ ΓΣΕΕ
Άντα Σταμάτη, ΙΝΕ ΓΣΕΕ

Η προσπάθεια πρόληψης, και αντιμετώπισης της διασποράς της πανδημίας του κορονοϊού COVID 19 διαμόρφωσε έκτακτες συνθήκες στην αγορά εργασίας. Νομοθετικές ρυθμίσεις πρωτόγνωρες και φαινομενικά «αθώες και προσωρινές», όπως η έννοια της αναστολής της σύμβασης εργασίας, έχουν υιοθετηθεί από την πολιτεία προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί, ωστόσο υπάρχει έντονη ανησυχία από τους εργαζόμενους, μήπως οι ρυθμίσεις αυτές αποκτήσουν μόνιμο χαρακτήρα και επιφέρουν δυσμενείς επιπτώσεις στα εργασιακά δικαιώματα. Με το παρόν κείμενο πληροφόρησης θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε το θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώθηκε για την αναστολή της σύμβασης εργασίας, ώστε να παρέχουμε ενημέρωση για τις ρυθμίσεις που έχουν θεσπισθεί υπογραμμίζοντας ωστόσο την θέση ότι θα πρέπει να συνιστά προσωρινό και μόνο μέτρο στόχος του οποίου είναι η στήριξη των πραγματικά πληττόμενων επιχειρήσεων και του προσωπικού τους κατά χρονικό διάστημα των μέτρων πρόληψης της διασποράς του κορονοϊού COVID 19.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα (άρθρα 648 επ.), με τη σύναψη της σύμβασης εργασίας ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να παρέχει, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, την εργασία του στον εργοδότη και αυτός με τη σειρά του έχει υποχρέωση να καταβάλλει τον συμφωνημένο μισθό. Αν ο εργοδότης δεν αποδέχεται την εργασία για λόγο που δεν αφορά το μισθωτό ή για λόγο που δεν οφείλεται σε γεγονός ανωτέρας βίας, υποχρεούται να καταβάλλει το μισθό.

Τι προβλέπεται για τις επιχειρήσεις που η δραστηριότητά τους απαγορεύτηκε με εντολή της δημόσιας αρχής;

Με την ΚΥΑ 12998/232/28.3.2020 (ΦΕΚ Β΄ 1078) προβλέφθηκε ότι οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις-εργοδότες που έχουν αριθμό μητρώου εργοδότη (ΑΜΕ) στον e-ΕΦΚΑ των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα απαγορεύτηκε με εντολή δημόσιας αρχής δεν οφείλουν να παρέχουν την εργασία τους και οι επιχειρήσεις-εργοδότες δεν οφείλουν το μισθό για όσο διάστημα διαρκεί η αναστολή.

Σύμφωνα λοιπόν με την ειδική ρύθμιση, στην περίπτωση των παραπάνω επιχειρήσεων, οι συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου των εργαζομένων τελούν σε αναστολή για όσο χρονικό διάστημα ισχύει η εντολή της δημόσιας αρχής για την απαγόρευση της επιχειρηματικής δραστηριότητας.

Οι εργαζόμενοι των επιχειρήσεων αυτών δεν δικαιούνται μεν το μισθό τους, θα λάβουν όμως από τον κρατικό προϋπολογισμό ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση (αποζημίωση ειδικού σκοπού), ύψους 800 ευρώ, η οποία καλύπτει χρονικό διάστημα 45 ημερών, εφόσον καταρχήν δεν έχουν άλλη (ενεργή) σύμβαση εργασίας σε άλλον εργοδότη. Οι εργαζόμενοι οι οποίοι απασχολούνται σε πάνω από έναν εργοδότη και κάποιος/οι εξ αυτών και δεν έχουν θέσει σε αναστολή τις συμβάσεις εργασίας τους από τον δεύτερο εργοδότη εφόσον οι ώρες εβδομαδιαίας απασχόλησης τους δεν ξεπέρασαν το  30% των συνολικών ωρών εργασίας τους με βάσει τις συμβάσεις εργασίας τους από 15/3/2020 έως και 20/4/2020 δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού. Επίσης, στους εργαζομένους των οποίων οι συμβάσεις τίθενται σε καθεστώς αναστολής θα παρασχεθεί πλήρης ασφαλιστική κάλυψη, που θα υπολογιστεί επί των ονομαστικών μισθών τους για χρονικό διάστημα 45 ημερών.

Σύμφωνα με την ΚΥΑ, σε καθεστώς αναστολής τίθενται και οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου των εργαζομένων των ανωτέρω επιχειρήσεων. Μετά το πέρας του διαστήματος της αναστολής οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου συνεχίζονται για το διάστημα που υπολείπεται έως τη λήξη τους. Αν δεν απομένει χρόνος μετά τη λήξη του διαστήματος της αναστολής, οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου δεν συνεχίζονται και εξακολουθούν να ισχύουν οι γενικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.
Την αποζημίωση ειδικού σκοπού δικαιούνται και οι εργαζόμενοι με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου οι οποίες τίθενται σε αναστολή.

Επίσης, με την ΚΥΑ 12998/232/28.3.2020 (ΦΕΚ Β΄ 1078) προβλέφθηκε ότι αίρονται αυτοδικαίως οι άδειες άνευ αποδοχών που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών-επιχειρήσεων των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα έχει ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής. Οι συμβάσεις των εργαζομένων αυτών τελούν επίσης σε αναστολή. με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού.

Τι προβλέπεται για τους εργαζομένους των επιχειρήσεων που πλήττονται σημαντικά;

Η επιλογή εφαρμογής του μέτρου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας δόθηκε και στις επιχειρήσεις που πλήττονται σημαντικά από τα έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης του κορονοϊού Covid-19.

Έτσι, επιχειρήσεις-εργοδότες που πλήττονται σημαντικά από τις αρνητικές συνέπειες της επιδημίας του κορονοϊού Covid-19, βάσει ΚΑΔ κύριας δραστηριότητας ή δευτερεύουσας βάσει των ακαθάριστων εσόδων του έτους 2018, οριζόμενων από το Υπουργείο Οικονομικών, δύνανται να αναστείλουν τις συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων που εργάζονται σε αυτούς κατά την 21.3.2020 και για συνεχόμενο ανέκκλητο χρονικό διάστημα 45 ημερών.

Για τις πληττόμενες επιχειρήσεις το μέτρο είναι προαιρετικό και μπορεί να εφαρμοστεί συνδυαστικά και με άλλα έκτακτα μέτρα, όπως ο ορισμός προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας, δηλαδή εκ περιτροπής εργασία, όπως ρυθμίζεται στο άρθρο 9 ΠΝΠ 20.3.2020 (ΦΕΚ Α΄ 68), η μεταφορά του προσωπικού σε επιχειρήσεις εντός του ίδιου ομίλου αλλά και η τηλεργασία.

Το μέτρο της αναστολής για τις πληττόμενες επιχειρήσεις ισχύει από 21/3/2020 έως και 20/4/2020 και μπορεί να εφαρμοστεί σταδιακά και για διαφορετικό αριθμό εργαζομένων. Στην περίπτωση που επιλεγεί η εφαρμογή του μέτρου θα ισχύει για 45 ημέρες συνεχόμενα και οι εργαζόμενοι της κατηγορίας αυτής θα λάβουν την αποζημίωση ειδικού σκοπού.

Οι εργοδότες που θα επιλέξουν το μέτρο της αναστολής συμβάσεων εργασίας απαγορεύεται να προβούν σε απολύσεις του συνόλου του προσωπικού τους για χρονικό διάστημα συνολικά 3 μηνών.

Πιο συγκεκριμένα, οι απολύσεις του συνόλου του προσωπικού -και όχι μόνο όσων εργαζόμενων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή- απαγορεύονται για όσο χρόνο διαρκεί η αναστολή των συμβάσεων εργασίας αλλά και για 45 μέρες μετά τη λήψη του μέτρου της αναστολής.

Σε αναστολή μπορούν να τεθούν και συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου οι οποίες δεν έχουν λήξει έως τις 21/3/2020. Μετά το πέρας του διαστήματος της αναστολής (45 ημέρες) οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, αν υπολείπεται χρόνος για τη λήξη τους, συνεχίζονται για όσο διάστημα απομένει έως τη λήξη τους.

Οι εργοδότες που θα επιλέξουν να κάνουν χρήση της ρύθμισης αυτής υποχρεούνται από τις 20/3/2020 έως τις 20/4/2020 να υποβάλουν σχετική υπεύθυνη δήλωση στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» όπου θα δηλώνουν τους εργαζομένους των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή. Παράλληλα υποχρεούνται να γνωστοποιήσουν την υπεύθυνη δήλωση αυθημερόν στους εργαζομένους τους, δηλώνοντάς τους και τον αριθμό πρωτοκόλλου καταχώρισης της πράξης στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ».

Επιτρέπεται οι εργαζόμενοι που οι συμβάσεις τους τελούν σε αναστολή να εργαστούν;

Κατ’ εξαίρεση για τις επιχειρήσεις που πλήττονται σοβαρά από τα μέτρα αντιμετώπισης του κορονοϊού Covid 19 παρέχεται η δυνατότητα να συμφωνήσουν με τον εργαζόμενο που η σύμβασή του τελεί σε αναστολή -και ως εκ τούτου δικαιούται την αποζημίωση ειδικού σκοπού- την παροχή εργασίας με τηλεργασία, και μόνο για την κάλυψη πρόσκαιρων αναγκών της επιχείρησης. Η κατ’ εξαίρεση συμφωνία για παροχή εργασίας με τηλεργασία μπορεί να εφαρμοστεί μόνο σε ποσοστό 10%, κατ’ ανώτατο όριο,
επί των εργαζομένων της επιχείρησης των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή.

Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος συμφωνήσει στην παροχή τηλεργασίας κατά τη διάρκεια της  αναστολής της σύμβασης εργασίας του, δικαιούται αποδοχές ανάλογα με την παρασχεθείσα εργασία.
Είναι σαφές ότι στην περίπτωση αυτή η τηλεργασία ανακτά τον οικειοθελή της χαρακτήρα και η εφαρμογή της προϋποθέτει συμφωνία του εργαζομένου, σε αντίθεση δηλαδή με την τηλεργασία όπως προβλέπεται στην ΠΝΠ 11.3.2020 άρθρο 4, η οποία επιβάλλεται με μονομερή απόφαση του εργοδότη.

Προκειμένου να εφαρμοστεί νόμιμα η τηλεργασία κατά το χρόνο που η σύμβαση εργασίας τελεί σε καθεστώς αναστολής, θα πρέπει πριν από την έναρξη πραγματοποίησής της να δηλωθεί στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» και να είναι αμειβόμενη από τον εργοδότη αναλογικά, με βάση τις καταβαλλόμενες μεικτές αποδοχές του εργαζομένου. Σε περίπτωση που δεν δηλωθεί στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ», επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις για παράβαση της εργατικής νομοθεσίας του άρθρου 24 του Ν. 3996/2011 όπως ισχύει.

Το ύψος των αποδοχών που δικαιούνται οι εργαζόμενοι στην περίπτωση αυτή μπορεί να φτάνει στο ύψος των νόμιμων μηνιαίων αποδοχών τους αφού αφαιρεθεί το ποσό της αποζημίωσης ειδικού σκοπού, που αντιστοιχεί σε ένα μήνα (περίπου 533 ευρώ). Για τις αποδοχές που αντιστοιχούν στην παροχή της ανωτέρω εργασίας, υποβάλλεται ΑΠΔ και οι ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στο επιπλέον ποσό καλύπτονται από τον εργοδότη και αφαιρούνται από την υποχρέωση κάλυψής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Οι επιχειρήσεις-εργοδότες που παρά τις ανωτέρω προβλέψεις απασχολούν εργαζομένους ενώ η σύμβασή τους τελεί σε αναστολή και έχουν χορηγήσει γι’ αυτό το λόγο στον εργαζόμενο βεβαίωση μετακίνησης τύπου Α οφείλουν, σύμφωνα με δήλωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, έως τις 9/4/2020 να αποσύρουν τις βεβαιώσεις αυτές. Σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλεται στον εργοδότη το πρόστιμο της κύρωσης περί ανασφάλιστων εργαζομένων (ήτοι 10.500 ευρώ) και στον φέροντα τη βεβαίωση εργαζόμενο θα ασκούνται οι προβλεπόμενες ποινικές διώξεις.

Πηγές

1. ΠΝΠ 11.3.2020 (ΦΕΚ Α΄ 55)
2. ΠΝΠ 20.3.2020 (ΦΕΚ Α΄ 68)
3. ΚΥΑ 12998/232/28.3.2020 (ΦΕΚ Β΄ 1078)
4. ΕΓΚ οικ. 13738/413/31.3.2020 Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων
5. ΥΑοικ.16073/287/22.4.2020 (ΦΕΚ Β’ 1547/22.4.2020).