Σύμμεικτα για την ιστορία του Θάνα, από το 1583 ως το 1821

Σύμμεικτα για την ιστορία του Θάνα, από το 1583 ως το 1821

Απρίλιος 24, 2021 - 21:02
2 σχόλια

Η πρώτη γνωστή έως σήμερα μνεία για του Θάνα ανάγεται χρονολογικά στα 1583 όταν και αναφέρεται στην λεπτομερή απογραφή του καζά (επαρχία) της Τριπολιτσάς και στο οποίο απογράφησαν 61 φορολογούμενες οικογένειες (hane). 
To 1630 (έτος εγείρας 1040) τεκμηριώνεται ότι στου Θάνα κατοικούσαν τουλάχιστον 2 μουσουλμάνοι, για τους οποίους ο σουλτάνος εκδίδει απόφαση (mühimme).   

To 1645 το χωριό Θάνα έχει ήδη ανακηρυχθεί σε έδρα επαρχίας (καζά), όπου υπάρχει τζαμί αλλά και τούρκος δικαστής, ο καδής. Η επαρχία του Θάνα περιλαμβάνει συνολικά 19 χωριά, 1 τσιφλίκι και κατοικούν σε όλη την επαρχία 663 φορολογούμενες χριστιανικές οικογένειες. Επομένως, το τζαμί στου Θάνα χτίστηκε μετά το 1583 και πριν το 1645. Πιθανότατα, τα χωριά που αποτελούσαν την επαρχία να ήσαν και οι οικισμοί της Τεγέας, και γενικώτερα χωριά κείμενα στα νότια του οροπεδίου της Τριπολιτσάς.

Το 1668 επισκέπτεται του Θάνα ο γνωστός τούρκος περιηγητής  Evliya Celebi, ο οποίος αναφέρει πως το χωριό είναι χτισμένο σε ένα ύψωμα, είναι έδρα επαρχίας, υπάρχει κεραμοσκέπαστο τζαμί με πέτρινο μιναρέ και πως στην επαρχία υπάρχουν 500 σπίτια.

Το 1689 περνά από του Θάνα ο βενετός αξιωματούχος Μαρίν Μικιέλ και σημειώνει πως η περιοχή του Αγίου Ευθυμίου, Αγιοθύμης (Agio Simi) πρέπει να ήταν το αρχαίο Παλλάντιο και πως οικοδομικό υλικό από την περιοχή του Αγίου Ευθυμίου χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση του τζαμιού στου Θάνα. Η μνεία του τοπωνυμίου Αγιοθύμη συνιστά την πρωϊμότερη γραπτή μαρτυρία για την ομώνυμη εκκλησία και συντείνει στην επιβεβαίωση των συμπερασμάτων του καθηγητή αρχιτέκτονα Μουτσόπουλου, ο οποίος χρονολογεί την εκκλησία γύρω στα 1500.

Το 1699 μνημονεύεται κάτοικος Θάνα ο Ανδρίτσος Παυλής ή Παύλος Ντρίτσας (Drizza Pavli) ο οποίος καλλιεργεί χωράφια στη θέση Χλιβάνη (Clivagni), στα όρια με την Συλίμνα, κοντά στα αμπέλια του Κυριαζή και του Σαράντου Σεργόπουλου.

Το χωριό Θάνα υπαγόταν εκκλησιαστικώς την περίοδο πριν το 1700 στην πατριαχική εξαρχία Τριπολιτσάς και όχι στην επισκοπή Αμυκλών.      

Το 1700 στου Θάνα απογράφονται 28 οικογένειες και συνολικά 110 άτομα, στου Μπερμπάτη 16 οικογένειες και σύνολο 60 άτομα ενώ στου Μουζάκη 4 οικογένειες και σύνολο 17 άτομα. Το χωριό Μπεσίρι (Παλλάντιο) έως τότε δεν αναφέρεται πουθενά, ίσως να κατοικείτο και να ήταν εξάρτημα κάποιου από τα γύρω χωριά. Πιθανότατα κτίστηκε μετά το 1715 με πρωτοβουλία κάποιου τούρκου γαιοκτήμονα, του Μπεσίρ, που έδωσε και το όνομα του στο χωριό, το οποίο αναφέρεται ως τσιφλίκι, ιδιόκτητο χωριό τούρκου, στα χρόνια πριν από το 1821.

Στα χρόνια της Βενετοκρατίας 1687-1715 η επαρχία Θάνα καταργήθηκε και ενώθηκε με την επαρχίας Τριπολιτσάς. Μετά την επανάκτηση του Μοριά από τους Τούρκους το 1715 η επαρχία Θάνα προφανώς ξανασυστήθηκε καθώς το 1718 στου Θάνα έδρευε καδής (τούρκος δικαστής). 

Παραμονές του αγώνα του 1821 ο τούρκος πρόκριτος (αγιάνης) και γαιοκτήμονας Αρναούτογλου είχε οικειοποιηθεί τις περιουσίες, τα σταροχώραφα, των Θανιωτών και μάλιστα είχε κτίσει και πύργο, που εντοπίζεται σήμερα στα Γκουλέδια.   

Το 1828 απογράφονται από τον Ρήγα Παλαμήδη στου Θάνα 66 σπίτια, 32 καλύβια και συνολικό πληθυσμό 260 άτομα (132 άνδρες-128 γυναίκες). 

Μελετώντας τα αρχεία του Αγώνα αντλούμε πληροφορίες που αφορούν τους αγωνιστές, τις ισχυρές οικογένειες του χωριού αλλά και συμβάλλουν στην προσωπογραφία, τη γενεαλογία αλλά και την ιστορία των οικογενειών.
Τον Μάϊο του 1823 διαμαρτύρονται στην επαναστατική κυβέρνηση για την αντικανονική εκλογή του Γεωργίου Βάρβογλη ως παραστάτη της επαρχίας οι εξής Θανιώτες: Παπα-Γιώργης, Κατσίνης, Λάμπρος, Αλέξης, Τσήπης, Κυριαζής Τζάνος [Ντάνος;], Παναγιώτης, Θανάσης Κυριαζής, Κούτρος, Βλάσης, Δημήτρης Τούγιας, Καλόερος, Δημήτρης Νικήτας [απόγονοι οι Νικητόπουλοι], Καρατζάς, Καπογιάννης, Τζέντας, Τυροβολάς, Γαλανόπουλος, Καραφωτιάς, Σταμάτης, Μιχάλης Καλούνης, Γιώργης Μιχάλης, Σταύρος Καρκουλής [Καρκούλης], Μήτρος Σταύρου, Περλίνκος [Πιρλίγκος;], Κοντογιάννης, Χρίστος Κουτοφάς [Κουγιούφας;], Δημήτρης Κουτοφάς, Καντηλομάτης [Xαμπηλομάτης;], Παρασκευάς Καταλομάτης, Κωσταντής, Γιάννης Κεσώτας, Αντρέας Καστραντάς, Πιτζής, Τριτζάκης, Πανάγος Νικήτας, Βασίλης Καρκουλής.   

Σε κατάλογο αγωνιστών του 1821 αναφέρονται οι εξής Θανιώτες: Μήτρος Τζανόπουλος, Θανάσης Λυμπερόπουλος, Αναστάσης Μπερούκας, Μήτρος Καρατζόπουλος, Σωτήρος Τζανέτος, Θανάσης Καγιάννης, Αντριάς Καστραντάς, Μιχάλης Κουγιούφας.

Την τραγική δολοφονία του κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια καταδικάζουν εγγράφως στις 17 Οκτωβρίου 1831 οι εξής Θανιώτες: Ο δημογέροντας του χωριού Π. Τζάνης, ο Θ. Τζάνης, ο Γ. Τυροβολάς, Γ. Καγιάννης και Γ. Λαγός.

Το κείμενο αφιερώνεται στη μνήμη του πατέρα μου Δημητρίου εκ Μπεντενίου και στη μητέρα μου Ευσταθία το γένος Χρήστου (Ντάνου) Ξενοδημητρόπουλου.

Βασίλης Σιακωτός, ιστορικός

 

Ειδήσεις: 

2 Σχόλια

Η ιστορία είναι οι ρίζες μας. Το χωριό Θάνα, γεμάτο από ερείπια σπιτιών σήμερα, απ' ό,τι βλέπω, μπορεί να έχει μεγαλύτερη ηλικία και από την Τρίπολη (δεν τα γνωρίζω καλά, είμαι ξενομερίτης). Τα υπάρχοντα κτίσματα πρέπει να χρονολογούνται τον 20ό αιώνα, εκτός από ότι έχει απομείνει από το τζαμί, το πιο παλιό οικοδόμημα που ευτυχώς δεν πέρασε από το μυαλό κάποιων να το ισοπεδώσουν. Τα Γκουλέδια πού είναι ακριβώς; Και η περιοχή Αγιοθύμη είναι η εκκλησία του Άγιου Ευθύμιου; Δεν είναι πολύ μακριά από το σημερινό Παλλάντιο;

Προσθήκη νέου σχολίου

Το ArcadiaPortal.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμά του να μην αναρτά υβριστικά, συκοφαντικά σχόλια και διαφημίσεις. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των αναγνωστών.